Đọc Truyện Ma – Ngọn Lửa Báo Thù
Antoni Tcharnotski, giám đốc sở cứu hỏa thành phố Rakshava, đặt bảng thống kê các đám cháy sang một bên rồi nằm dài trên đi văng, tỏ vẻ mệt mỏi. Ông hút một điếu xì gà Cu Ba và cảm thấy hưng phấn trở lại.
Lúc này đã hơn bốn giờ chiều, tiết trời tháng bảy oi bức làm sao! Qua tấm mành buông kín, ánh sáng ban ngày lờ mờ nhuốm vàng căn phòng, bầu không khí ngột ngạt nóng bức bủa vây một cách vô hình. Tiếng ồn ngoài đường phố vọng vào đều đều, trên các ô cửa, những con ruồi mệt lử cất cánh bay rời rạc và yếu ớt. Tcharnotski phân tích các ghi chép, đối chiếu ngày tháng, xếp loại tư liệu đã tích lũy được trong nhiều năm rồi rút ra kết luận. Ai có thể nghĩ được rằng các số liệu thống kê lãnh đạm ấy lại là một bức tranh đầy thú vị, đúng vậy, chúng được nghiên cứu một cách có phương pháp và vô cùng kỹ lưỡng. Không ai ngờ được, từ những con số ngày tháng khô khan, thoạt nhìn chẳng cho thấy điều gì, lại có thể rút ra được những kết quả khiến người ta bàng hoàng kinh ngạc, lại giúp ta nhận thấy cái mớ hỗn độn những sự việc tưởng như khó phân biệt ấy, chúng lặp đi lặp lại rất đơn điệu, nhưng tỏ ra rất kỳ diệu! Để nhìn ra và nắm bắt một điều gì như vậy, cần phải có một linh cảm đặt biệt mà chưa hẳn ai cũng có, cần phải có một “tài đánh hơi” thiện nghệ, và thậm chí cần cả một cấu tạo thể chất đặc biệt. Và Tcharnotski chính là một trong những người như thế, ông tỏ ra hiểu rõ bản thân mình. Từ nhiều năm qua ông nghiên cứu về các đám cháy, tìm hiểu chúng ở Rakshava và ở bất cứ đâu. Ông thu thập cẩn thận những bài cắt trên báo chí, lục lọi sách báo chuyên nghành, nghiên cứu nhiều bản thống kê so sánh. Trong các cuộc nghiên cứu đặc biệt như thế, những tấm bản đồ chi tiết về các vùng trên thế giới đã giúp ông rất nhiều; các ngăn tủ trong phòng thư viện của ông xếp đầy những sách rất dày. Ở đó có sơ đồ thủ đô, các thành phố và khu dân cư với tất cả những con đường chằng chịt, những quảng trường và xó xỉnh, những vườn cây và công viên, những công trình xây dựng, nhà thờ và nhà cửa, tóm lại, đó là những sơ đồ vẽ rất tỉ mỉ: dù ai dù mới đến lần đầu, dựa vào bản hướng dẫn ấy cũng dễ dàng định hướng được, như thể đó là thành phố quê nhà của họ vậy. Các sơ đồ ấy được đánh số cẩn thận, được sắp xếp theo, từng vùng, từng huyện, sẵn sàng phục vụ: người chủ chỉ cần đưa tay ra là những tờ hình vuông, hình chữ nhật, bằng vải, bằng ni lông hay bằng giấy cung cấp ngay mọi chi tiết cần tìm. Tcharnotski cặm cụi hàng giờ trên các tấm bản đồ nghiên cứu. Ông so sánh cách sắp xếp nhà cửa và đường phố của những thành phố khác nhau. Công việc ấy vô cùng tỉ mỉ, đòi hỏi một sự kiên nhẫn ghê gớm. Không phải lúc nào các kết luận cũng tự nhiên hiện ra, nhiều khi phải chờ rất lâu mới tóm được một kết quả nào đấy. Nhưng Tcharnotski bám chặt như con bọ chét, hễ phát hiện một chi tiết đáng ngờ là ông liền chộp ngay. Ông không cho phép mình nghỉ ngơi hay trì hoãn, sớm muộn gì ông cũng tìm ra được những mắt xích quan trọng. Sau nhiều năm gian khổ, ông có được những “tấm bản đồ hỏa hoạn” đặc biệt, ngoài ra, ông còn có cái gọi là những biến thể của các đám cháy. Trên các tấm bản đồ có đánh dấu những địa điểm, những công trình xây dựng và nhà cửa từng bị bà hoả viếng thăm, bất kể thiệt hại không đáng kể hay bị thiêu rụi toàn bộ. Còn tên những bản vẽ “biến thể các đám cháy” thì ghi lại những thay đổi diễn ra trong quy hoạch xây dựng sau vụ hoả hoạn; tất cả mọi thay đổi, dù nhỏ nhất, đều được ghi chép cẩn thận. Xem thêm truyện ma So sánh các bản đồ hai loại kể trên, dần dần Tcharnotski đi đến những kết luận lý thú. Nếu nối những kiểm xảy ra hoả hoạn ở một vùng nào đó, thì trong tám mươi phần trăm các trường hợp, sẽ hiện lên một đường chung về những sinh vật kỳ lạ, đôi khi chúng giống như những đứa trẻ quái thai, nhưng thường thì, chúng là những con thú nhỏ – những con vượn cáo đuôi dài xoắn lại một cách ngộ nghĩnh, những con sóc nhanh nhẹn thân uốn vồng, những con khỉ trông buồng cười một cách dị dạng. Tcharnotski lấy từ các sơ đồ ra cả một bộ sưu tập như thế, ông tô màu sặc sỡ rồi đưa chúng vào một cuốn album độc đáo, với dòng chữ ghi ngoài bìa “Album các sinh vật lửa”. Phần hai bộ sưu tập của ông là những “trích đoạn và phác thảo” – trong đấy có nhiều hình kỳ hoặc không rõ ràng và chưa hoàn chỉnh, chỉ có thể phỏng đoán lờ mờ. Đấy là những phác hoạ về các cái đầu, những mẫu thân thể, những khúc tứ chi của loài vật, những cái chân chẻ ngón lông lá. Và lác đác đây đó là những bức hình học, những vết mực nhoè… Cuốn album của Tcharnotski khiến ta nhớ đến một bộ sưu tập hình ngộ nghĩnh hoặc sáng tác của một hoạ sĩ có óc tưởng tượng mãnh liệt; thích thú với sự quái gở, ông ta đã đưa lên mặt giấy cả một rừng thú vật – những quái thú chỉ tồn tại bên ngoài nhận thức của con người. Nếu ai không hiểu rõ vấn đề lắm có thể sẽ nghĩ rằng mình đang xem một loại tranh kỳ cục vẽ bằng màu đỏ của một hoạ sĩ thiên tài ghi lại những giấc mơ huyễn hoặc. Nhưng nhìn các bức tranh tưởng tượng ấy, người ta cảm thấy rùng mình… Sau nhiều năm nghiên cứu, con người đặc biệt ấy phát hiện ra thêm một quy luật nhờ vào việc quan sát riêng đã gợi ý: các vụ hoả hoạn thường xảy ra vào thứ năm. Các con số thống kê cho thấy, con quỷ nguy hiểm ấy thường thức giấc đúng vào ngày đó trong tuần. Và điều này hoàn toàn không phải ngẫu nhiên. Tcharnotski đã tìm ra một giải thích ít nhiều phù hợp. Theo ông, đó là tại bản chất của ngày thứ năm, nó phản ánh ngay trong tên gọi của nó. Bởi từ xa xưa, ngày đó vẫn được coi là ngày của thần Zeus sấm sét, vì thế đã nảy sinh tên gọi ngày ấy ở nhiều thứ tiếng. Không phải tự nhiên mà người Đức gọi thứ năm là ngày sấm sét. Sau khi đi đến hai kết luận cực kỳ quan trọng ấy, Tcharnotski tiếp tục theo con đường suy lý. Vốn yêu thích triết học và những khái quát siêu hình, trong những giờ nhàn tản ông đã đọc các tác giả thần bí thời kỳ đầu của đạo Cơ đốc và nghiên cứu kỹ những luận văn thời trung cổ mà ông quan tâm. Sau nhiều năm nghiên cứu các vụ hoả hoạn và những hiện tượng kèm theo, ông nghiêng về ý nghĩ cho rằng ắt hẳn có những tạo vật mà ngày nay chúng ta vẫn chưa biết, một thứ gì đó giống như khâu trung gian giữa con người và loài vật, và chúng hiện ra trong bất kỳ tai hoạ tàn phá nào. Dẫn chứng cho thuyết của mình, Tcharnotski nêu ra các tín ngưỡng của nông dân và các truyền thuyết cổ xưa ma quái, nàng tiên cá, quỷ lùn, thần lửa và các thiên tinh. Ngày nay, ông đã không một chút nghi ngờ gì về sự tồn tại của sinh vật lửa. Ông cảm thấy chúng hiện diện trong mỗi đám cháy nên ông cố gắng dẹp tan thói quậy phá của chúng. Dần dần, đối với ông, cái thế giới bí ẩn mà mắt thường không nhìn thấy ấy đã trở thành thế giới rất thực như thế giới của ông, tức là thế giới con người. Vậy là, đã nổ ra một cuộc đấu tranh kiên trì và không khoan nhượng mà ông nhận thức rất rõ. Nếu trước kia Tcharnotski đấu tranh với lửa như vớ