Tôi lại tiếp tục nói với bạn chân tướng sự việc. Thực sự việc đoán được kẻ giấu mặt đó là tôi đã tự an ủi mình. La Nghệ Lâm lợi không bù hại vừa nhục vừa đáng thương. Cho nên, có lẽ các bạn cũng đoán được tôi đã tức giận như thế nào khi bị mất cơ hội này. Tôi không muốn đánh cô ta, cũng không muốn mắng chửi cô ta, tôi đã chọn cách viết thành truyện để làm nhục cô ta. Điều này giúp tôi hả giận hơn là cho cô ta một cái bạt tai hay đá cho cô ta một cái. Tôi cũng đáng thương như cô ta nhưng không nhục nhã giống cô ta. Tôi cũng đã nhìn thấy người đi tìm việc đông như kiến. Tôi cũng biết, những nữ sinh quanh tôi để tìm được một công việc tốt cũng chẳng từ thủ đoạn nào. Tôi rất sợ ra trường bị thất nghiệp. Nếu không tìm được việc làm thì ai sẽ nuôi tôi. Nhưng, tôi lại để tuột mất cơ hội này, tôi phải tỏ ra mình vẫn thản nhiên như không có chuyện gì xảy ra, như thế mới thể hiện sự độ lượng và cao thượng của tôi, mới phù hợp với tiêu chuẩn hành vi đạo đức của tôi từ trước tới giờ.
Sự khó chịu trong lòng tôi chỉ có thể cởi bỏ thông qua việc nói xấu người khác trong cuốn tiểu thuyết này. Chẳng hạn như miêu tả về quan hệ tình ái giữa La Nghệ Lâm với một vị có quyền chức nào đó.
Tôi vẫn giữ thái độ im lặng cho đến bây giờ. Bởi vì tôi là Dịch Phấn Hàn, mọi người luôn coi tôi là người vượt ra khỏi cuộc sống của khuôn viên trường học. Thực ra tôi không phải là đồ bỏ đi, cho đến bây giờ khi nghĩ lại việc này tôi vẫn rất rất căm hận.
76. Bức người ngay thẳng làm điều xấu xa
Nếu bảo vệ luận văn là lợn, thi nghiên cứu sinh là chó thì tìm việc làm còn không bằng chó lợn.
Sau khi vị trí ở Ban tuyên giáo Đảng uỷ bị hành vi đen tối của La Nghệ Lâm cướp đi mất, tôi bắt đầu bước vào cuộc sống không bằng chó lợn.
Tôi muốn làm cô giáo. Tôi cũng muốn làm trong ngành truyền thông. Tôi từ bỏ cái dáng vẻ và sự thanh cao vốn có, tôi học cách viết lên những bản sơ yếu lí lịch đẹp đẽ nhất giống như họ, khoác lác đến tận mây xanh. Hòng tạo cho những đơn vị tuyển dụng một ảo giác là, nếu ông bà không dùng tôi, ôi cha mẹ ơi, như vậy là ông bà đã thiệt lớn rồi, đơn vị của ông bà cũng sẽ sụp đổ thôi. Nếu như ông bà dùng tôi, bảo đảm rằng ông bà như được hồi sinh, như chuyển lỗ thành lãi, lợi nhuận hằng năm sẽ tăng lên gấp mấy lần.
Cuộc sống vốn đã dồn con người ta trở thành nô lệ cả. Tìm việc làm đã bắt tất cả sinh viên mới tốt nghiệp sử dụng mọi ngón nghề vốn có để tạo nên cơ hội. Tất cả đều là những hình thái biến tướng của quá trình “bức người ngay thẳng làm điều xấu xa”. Học cách tính toán, học cách nịnh bợ, học cách tìm một ông chủ thích hợp, tìm kiếm tất cả những cơ hội có được việc làm. Còn các loại chứng chỉ tư cách cấp bốn, cấp sáu chính là những chứng từ bảo hiểm, chỉ khi nào tìm việc làm mới lấy ra dùng, sau đó không một ai muốn nhặt nó lên, lau rửa sạch sẽ rồi dùng lại lần thứ hai. Đi tìm việc làm sau khi tốt nghiệp cũng giống như việc mang một bào thai, cho dù bạn cho rằng khi mang thai, sẽ có khả năng bào thai đó bị dị dạng, nhưng dù là dị dạng thì cũng phải chín tháng mười ngày hay là bốn năm sau mới có thể biết được.
Bước vào xã hội chính là quá trình “bức người ngay thẳng làm điều xấu xa”. Bỏ lại tất cả những sự tôn nghiêm, tự hào, quy củ, chỉ mong tìm được một người mua, có người mua, chỉ cần giá cả không quá tệ, tôi sẽ bán cho các anh.
Điều đáng buồn hơn là hình thức tìm việc làm khắc nghiệt đến mức cứ cho là bạn đồng ý bán rẻ đi chăng nữa thì vẫn cần phải cạnh tranh vào vị trí tuyển dụng. Cạnh tranh như thế nào? Phải học một vài bậc đàn chị trong việc lấy ảnh chân dung nghệ thuạt đặt lên trên sơ yếu lí lịch làm trang bìa. Phải học những bậc đàn chị đã viết vào mục sở trường là hút thuốc, uống rượu, làm bạn nhảy. Phải học những bậc đàn chị đã viết rõ cả số đo ba vòng trong sơ yếu lí lịch, làm cho người ta phải chú ý đến số đo vòng ngực của mình là 90. Phải học những bậc đàn chị đã vì tranh giành một vị trí công việc mà không từ thủ đoạn…
Muốn khóc mà không khóc được. Lấy gì để cứu giúp chúng tôi đây, hỡi những chị em thân yêu!
77. Những bản sơ yếu lí lịch bị vứt bỏ
Mùa đông năm đó, tôi bắt đầu tìm đến những buổi tuyển dụng. Có lẽ là bắt đầu từ mùa thu cơ, tôi cũng không nhớ rõ nữa, tôi chỉ còn nhớ đến cái giá lạnh của Vũ Hán những ngày đó, lạnh giá hơn bất cứ cái lạnh buốt và giá rét của mùa đông năm nào. Hai mươi hai năm qua tôi chưa từng trải qua một sự lạnh lẽo nào. Từ những buổi tuyển dụng ở trong trường mình cho đến những buổi tuyển dụng ở các trường khác, từ những buổi tuyển dụng theo khu vực cho đến nhưng buổi tuyển dụng theo nghề nghiệp. Đâu đâu cũng đều là biển người mênh mông, đâu đâu cũng là những sinh viên ôm hàng chồng sơ yếu lí lịch, đâu cũng là những tốp người lo lắng đứng ngồi không yên. Hàng ngàn hàng vạn người cùng có một vẻ mặt mơ hồ như nhau. Hàng ngàn hàng vạn người cùng có một ánh mắt đầy kì vọng như nhau. Hàng ngàn hàng vạn người cùng có một dáng vẻ tuyệt vọng như nhau. Hết đợt này đến đợt khác tìm kiếm một bến bờ, một kết cục nhưng mỗi lần lại thất vọng hơn.
Trong buổi tuyển dụng tại trường tôi, tại địa điểm tuyển dụng của một công ty có ba người xếp hàng trước tôi để nộp hồ sơ, khi bọn họ nói chuyện với những người phụ trách, tôi nghe được có ai người trong số họ đều tự xưng là đã từng đảm nhiệm vị trí chủ tịch hội sinh viên khoa Văn học của chúng tôi. Ôi, tự đáy lòng, tôi khẽ cười nhạt mấy tiếng. Đúng vậy, có gì đáng cười, đáng hổ thẹn cơ chứ, chính tôi cũng vậy, chỉ làm việc ở trung tâm thông tin có nửa năm mà tôi còn nói khoác rằng mình là tổng biên tập trung tâm phát thanh tin tức của trường. Ai tốt hơn ai đây? Chẳng có cách nào, mọi người đều muốn có một công việc để làm thôi mà. Tôi lạnh lùng nhìn họ mang vẻ mặt nói cười nịnh hót, cử chỉ cẩn thận từng li từng tí, thân thiết ngượng ngùng khi bắt chuyện với người phụ nữ trung niên phụ trách tuyển dụng có vẻ mặt vô cảm. Đợi đến khi đến lượt mình lên nộp hồ sơ, tôi cũng sẽ như họ, phải mang một vẻ mặt tươi cười nịnh hót, phải mang một dáng vẻ tư thế đẹp đẽ, khiêm tốn nhũn nhặn, bước lên phía trước, kề sát vào khuôn mặt cứng nhắc, lạnh lùng của người phụ nữ đó. May mà tôi sớm đã biết được rằng, rồi có một ngày nào đó sẽ có một sự việc nào đó làm cho tôi phải từ bỏ cái dáng vẻ ngông nghênh của mình. Ngông nghênh có ích lợi gì cơ chứ, ngông nghênh nếu không thể giống như cái thang đưa chúng ta lên cao thì chỉ có thể làm những chướng ngại vật cản trở con đường dẫn đến thành công của chúng ta.
Thế là da mặt cứ như vậy, ngày một dày hơn, trong lòng ngày một mờ mịt. Trong phòng mọi người sớm đã không còn ngồi yên được nữa. Trần Thuỷ và Trịnh Thuấn Ngôn vốn có dự định thi nghiên cứu sinh thì đến lúc này dường như cũng đã bắt đầu dao động, hằng ngày mỗi khi vừa từ phòng tự học trở về đã vội vã hỏi han chúng tôi về quá trình tìm việc làm. Sau dăm ba lần hỏi han, cuối cùng, Trần Thuỷ cũng bước vào công cuộc tìm việc. Theo như lời cô ấy nói thì
