Giao thừa không cúng gà
Theo dõi
Nhà tôi ở đầu ngõ, nhà bác cả cuối ngõ. Đầu và cuối nhưng cái ngõ nhỏ ngoằn ngoèo sâu hun hút. Bình thường, ngõ tối om. Mấy bữa nay gần Tết, ông trưởng xóm quy định mỗi nhà phải thắp một bóng điện tròn trước cổng. Nhưng khoảng cách giữa các nhà xa hàng chục mét, vả lại nhà nào cũng cố tình xoay bóng vào phía nhà mình nên không đủ sáng cho hết đoạn đường đến nhà khác. Thôi kệ. Dù sao có điện vẫn hơn. Ông trưởng xóm bảo: “Thắp đèn đường thể hiện sự văn minh, ấm no của dân làng” Vĩnh! Con đi mời bác cả sang cúng giao thừa. - Mẹ sai anh Vinh đi đi. Lúc chiều con đi mua rượu rồi. - Thằng Vinh mắc làm gà. - Nhưng con sợ… ma. - Ma quỷ mô sẵn mà sợ. Tôi chối vì đang mải xem truyền hình trực tiếp chương trình ca nhạc Mừng Xuân. Mà cũng sợ ma thật. Từ nhỏ, tôi chưa bao giờ ra khỏi nhà vào buổi tối. - Có đi không thì bảo? Giao thừa sắp đến nơi rồi. Tiếng mẹ dưới bếp vọng lên. Tôi giật thót mình rồi dạ. Mẹ mắng nhiều như thế, chắc đã bực mình lắm. Tôi với tay tắt tivi, đi nhanh ra cổng. Nhà tôi ở đầu ngõ, nhà bác cả cuối ngõ. Đầu và cuối nhưng cái ngõ nhỏ ngoằn ngoèo sâu hun hút. Bình thường, ngõ tối om. Mấy bữa nay gần Tết, ông trưởng xóm quy định mỗi nhà phải thắp một bóng điện tròn trước cổng. Nhưng khoảng cách giữa các nhà xa hàng chục mét, vả lại nhà nào cũng cố tình xoay bóng vào phía nhà mình nên không đủ sáng cho hết đoạn đường đến nhà khác. Thôi kệ. Dù sao có điện vẫn hơn. Ông trưởng xóm bảo: “Thắp đèn đường thể hiện sự văn minh, ấm no của dân làng”. Tôi ưỡn ngực bước. Đến đoạn có bụi tre to lùm lùm thì điện… hết sáng. Trước mắt tôi là một màu đen kịt. Đằng xa có một vệt sáng, chắc là bóng đèn nhà ông Tâm. Tôi ngước lên trời tìm một chút ánh sáng tự nhiên, thấy cái gì đen đen quơ qua quơ lại. Tiếng rít phát ra từ bụi tre, kót két, nghe như tiếng oan hồn khóc tru tréo. Đúng rồi. Tôi nhớ có lần ba bảo: Đêm ba mươi người dương thường thắp hương cúng vái để mời ông bà trở về đón Tết cùng con cháu, đồng thời cầu mong năm mới may mắn, hạnh phúc. Chẳng lẽ… Tôi muốn chạy mà chân cứ quíu lại. Tại sao họ lại về sớm như thế nhỉ? Đầu tóc tôi dựng đứng. Còn hơn một tiếng nữa mới mười hai giờ mà? Ừ đúng rồi. Họ về sớm nên mới nấp ở bụi tre để chờ. Gió thổi nhẹ. Tôi thấy một cánh tay thò xuống gần bóp vào cổ mình. Kẽo kẹt, két kẹt… Âm thanh đó lại cất lên. Tôi nhắm tịt mắt, co giò chạy một mạch về nhà. - Răng đi nhanh rứa? Anh Vinh nghi ngờ hỏi. Tôi định nói dối là đã gặp bác. Nhưng, lỡ đến giao thừa rồi mà bác không sang thì không có ai cúng cho. Điều đó đồng nghĩa với việc tôi bị ăn đòn là cái chắc. Phải làm sao bây giờ? Tôi toát mồ hôi, chân tay vẫn run lẩy bẩy. Cuối cùng, tôi đành thú nhận. Anh cười một tràng đắc chí. Anh bảo đó chỉ là bóng của ngọn tre. Tôi không tin. Tôi thương lượng: Em làm gà, anh sang mời bác. Quả thực, ăn thịt gà thì nhiều, nhưng làm thịt gà thì tôi chưa hề. Huống chi đây là làm gà để cúng. Gà cúng phải mổ làm sao cho vết dao bé, gọn, đẹp. Xoáy gà làm sao cho hai cánh phải chéo đều, miệng gà phải há to mà không được rộng vết. Đây quả là một việc làm khó đối với tuổi của anh em tôi. Trước, ba phụ trách khoản này. Bây giờ… - Nhanh tay một chút. Mẹ lấy nồi chè xuống là bắc nước luộc gà luôn.
Tải ảnh gốc
. Tôi cho con gà vào nồi, đổ nước vừa ngập lưng. Chụm thêm củi. Mẹ bưng rổ bánh bột lọc gói lá chuối mới vớt khỏi nồi, khói nghi ngút. Năm nào nhà tôi cũng gói bánh tét, năm nay không ai phụ với mẹ, nên thôi. Với lại, mấy trận lụt liên tiếp vừa rồi đã ngâm úng hết số lúa và nếp ngoài ruộng, lấy đâu mà tét với chưng. * * * Năm nay, từ giữa tháng tám, trời đã bắt đầu đổ mưa. Nước đọng ứ lại trên ruộng đồng, sông suối. Tất cả hợp lại thành một cơn lũ. Lúc đầu, nước dấm dứ ngoài ngõ như trêu ngươi. Nước dừng chân lại “chơi” mấy hôm. Ông trời “nhẹ tay” cho ngớt mấy ngày, thế là nước rút. Dù nước chưa vào sân nhưng rau trong vườn và lúa ngoài đồng đều thối rữa hết. Mưa lúc to, lúc nhỏ, dề dà cho đến cuối tháng mười. Nước từ trên thượng nguồn đổ xuống. Nước thủy triều dâng lên. Mấy đám lúa lúc trời nắng dợ thì đang non. Khi chín vàng thì bị ngập nước. Mọi người tiếc của lội xuống nước cắt vội vàng, đem về nhà cũng không có nắng mà phơi. Một số được hấp lên ăn ngay. Số còn lại đành nhìn chúng mọc mầm. Nửa đêm, nước ngập tận thành giường. Người này kêu người kia, người kia hối thúc người nọ dậy dọn dẹp. Đồ đạc nào có gì đâu. Mấy tạ cả khoai lẫn sắn; thóc lẫn nếp lẫn trấu. Lớn nhất là con trâu thì đã mang đi gửi trong rú đầu mùa mưa rồi. Còn lại mấy con gà, mấy con heo, con chó, con mèo và người. Mẹ lụi hụi kê cái cụi
Tải ảnh gốc
lên bàn ăn để ba bắt heo vào. Chợt nhớ ra bác gái đi nằm đẻ dưới bệnh viện thị xã chưa về, bác trai xuống nuôi. Nhà chỉ còn mấy anh chị con bác đang còn nhỏ với bà nội nằm liệt giường. Ba cởi quần dài bơi sang nhà bác. Đến nơi, bà nội đang run lẩy bẩy trên giường. Nước đã lút quá nửa người. Ba bắc thang rồi cõng bà trèo lên tra
Tải ảnh gốc
. Lúc về, nước ngập đến tận cổ. Mồm cắn đèn pin, ba lội xuống chuồng gà để bắt. Đến tận chuồng thì… ôi thôi. Nước đã cuốn trôi cả gà mẹ, gà con lẫn ổ trứng. Ba càu nhàu: - Có mấy con gà mà giữ không xong. - Mình tui, mần răng kịp. - Sắp Tết đến nơi, gà mô mà cúng. - Tết năm nay gà đắt hơn vàng đây. Mẹ thở dài. Quê tôi có tục lệ cúng giao thừa là phải có gà. Thiếu gì thì thiếu, chứ con gà trống mào đỏ thì không thể vắng được. Năm trước, dịch cúm gia cầm. Để bảo đảm vệ sinh an toàn, người ta bắt đốt bằng sạch mặc dù ở vùng tôi không có dịch. Lúc đó, dân quê tôi nuôi gà vịt là làm kinh tế. Mỗi nhà nuôi hàng trăm con gà, nhà nào ít cũng vài chục con. Đùng một cái nghe thông báo có dịch. Mấy ông cán bộ làm theo quy định, bắt đốt sạch. Vậy là giao thừa đó không cúng gà. Không biết do không cúng gà hay vì lý do nào khác mà năm tiếp đó mất mùa, dịch bệnh liên tục. Hết H5N1 đến trâu bò lở mồm long móng, đến lợn tai xanh. Dân khốn đốn. Mới mấy tháng nay ổn định trở lại, nuôi được vài con gà thì lũ cuốn trôi. Mẹ tiếc của khóc ời ời. Ba bực mình quát tháo. Cũng vì tiếc mà ba quát vậy thôi, chứ mẹ cũng trăm việc. Phải chất bếp, củi, xoong nồi, sắn khoai, lúa má lên chái. Không thì nước cuốn sạch chứ đừng nói chi gà. Thôi, của đi thay người. Đến sáng thì đê vỡ. Nước dâng cao tận mái nhà. Đàn ông được huy động đi đắp đê chống đập. Ba cũng vác mấy cọc tre, mấy bao tải lội ngược dòng xoáy đi đắp đập cứu dân. Dòng nước đục ngầu cuộn xiết, cuốn theo rác rưởi, củi gỗ, heo, gà, xoong nồi, lúa bao cũng có, lúa bó cũng có. Cứ tưởng của đi thay người, ai dè đang đóng cọc, thấy con gà trống trôi qua, ba lội ra vớt. Không may ra giữa dòng thì chuột rút, ba bị nước cuốn trôi. Bà nội vì khóc thương con, vì rét quá nên cũng… “đi” luôn. Mấy mẹ con tôi buồn bỏ ăn gần cả tháng. * * * - Vĩnh đi mời bác cả sang cúng cho mẹ chưa? - Dạ, rồi. Tôi dõng dạc. - Giỏi! Mai lì xì tờ hai ngàn mới. - Hoan hô! Tôi vỗ tay rồi n
Theo dõi
Nhà tôi ở đầu ngõ, nhà bác cả cuối ngõ. Đầu và cuối nhưng cái ngõ nhỏ ngoằn ngoèo sâu hun hút. Bình thường, ngõ tối om. Mấy bữa nay gần Tết, ông trưởng xóm quy định mỗi nhà phải thắp một bóng điện tròn trước cổng. Nhưng khoảng cách giữa các nhà xa hàng chục mét, vả lại nhà nào cũng cố tình xoay bóng vào phía nhà mình nên không đủ sáng cho hết đoạn đường đến nhà khác. Thôi kệ. Dù sao có điện vẫn hơn. Ông trưởng xóm bảo: “Thắp đèn đường thể hiện sự văn minh, ấm no của dân làng” Vĩnh! Con đi mời bác cả sang cúng giao thừa. - Mẹ sai anh Vinh đi đi. Lúc chiều con đi mua rượu rồi. - Thằng Vinh mắc làm gà. - Nhưng con sợ… ma. - Ma quỷ mô sẵn mà sợ. Tôi chối vì đang mải xem truyền hình trực tiếp chương trình ca nhạc Mừng Xuân. Mà cũng sợ ma thật. Từ nhỏ, tôi chưa bao giờ ra khỏi nhà vào buổi tối. - Có đi không thì bảo? Giao thừa sắp đến nơi rồi. Tiếng mẹ dưới bếp vọng lên. Tôi giật thót mình rồi dạ. Mẹ mắng nhiều như thế, chắc đã bực mình lắm. Tôi với tay tắt tivi, đi nhanh ra cổng. Nhà tôi ở đầu ngõ, nhà bác cả cuối ngõ. Đầu và cuối nhưng cái ngõ nhỏ ngoằn ngoèo sâu hun hút. Bình thường, ngõ tối om. Mấy bữa nay gần Tết, ông trưởng xóm quy định mỗi nhà phải thắp một bóng điện tròn trước cổng. Nhưng khoảng cách giữa các nhà xa hàng chục mét, vả lại nhà nào cũng cố tình xoay bóng vào phía nhà mình nên không đủ sáng cho hết đoạn đường đến nhà khác. Thôi kệ. Dù sao có điện vẫn hơn. Ông trưởng xóm bảo: “Thắp đèn đường thể hiện sự văn minh, ấm no của dân làng”. Tôi ưỡn ngực bước. Đến đoạn có bụi tre to lùm lùm thì điện… hết sáng. Trước mắt tôi là một màu đen kịt. Đằng xa có một vệt sáng, chắc là bóng đèn nhà ông Tâm. Tôi ngước lên trời tìm một chút ánh sáng tự nhiên, thấy cái gì đen đen quơ qua quơ lại. Tiếng rít phát ra từ bụi tre, kót két, nghe như tiếng oan hồn khóc tru tréo. Đúng rồi. Tôi nhớ có lần ba bảo: Đêm ba mươi người dương thường thắp hương cúng vái để mời ông bà trở về đón Tết cùng con cháu, đồng thời cầu mong năm mới may mắn, hạnh phúc. Chẳng lẽ… Tôi muốn chạy mà chân cứ quíu lại. Tại sao họ lại về sớm như thế nhỉ? Đầu tóc tôi dựng đứng. Còn hơn một tiếng nữa mới mười hai giờ mà? Ừ đúng rồi. Họ về sớm nên mới nấp ở bụi tre để chờ. Gió thổi nhẹ. Tôi thấy một cánh tay thò xuống gần bóp vào cổ mình. Kẽo kẹt, két kẹt… Âm thanh đó lại cất lên. Tôi nhắm tịt mắt, co giò chạy một mạch về nhà. - Răng đi nhanh rứa? Anh Vinh nghi ngờ hỏi. Tôi định nói dối là đã gặp bác. Nhưng, lỡ đến giao thừa rồi mà bác không sang thì không có ai cúng cho. Điều đó đồng nghĩa với việc tôi bị ăn đòn là cái chắc. Phải làm sao bây giờ? Tôi toát mồ hôi, chân tay vẫn run lẩy bẩy. Cuối cùng, tôi đành thú nhận. Anh cười một tràng đắc chí. Anh bảo đó chỉ là bóng của ngọn tre. Tôi không tin. Tôi thương lượng: Em làm gà, anh sang mời bác. Quả thực, ăn thịt gà thì nhiều, nhưng làm thịt gà thì tôi chưa hề. Huống chi đây là làm gà để cúng. Gà cúng phải mổ làm sao cho vết dao bé, gọn, đẹp. Xoáy gà làm sao cho hai cánh phải chéo đều, miệng gà phải há to mà không được rộng vết. Đây quả là một việc làm khó đối với tuổi của anh em tôi. Trước, ba phụ trách khoản này. Bây giờ… - Nhanh tay một chút. Mẹ lấy nồi chè xuống là bắc nước luộc gà luôn.
Tải ảnh gốc
. Tôi cho con gà vào nồi, đổ nước vừa ngập lưng. Chụm thêm củi. Mẹ bưng rổ bánh bột lọc gói lá chuối mới vớt khỏi nồi, khói nghi ngút. Năm nào nhà tôi cũng gói bánh tét, năm nay không ai phụ với mẹ, nên thôi. Với lại, mấy trận lụt liên tiếp vừa rồi đã ngâm úng hết số lúa và nếp ngoài ruộng, lấy đâu mà tét với chưng. * * * Năm nay, từ giữa tháng tám, trời đã bắt đầu đổ mưa. Nước đọng ứ lại trên ruộng đồng, sông suối. Tất cả hợp lại thành một cơn lũ. Lúc đầu, nước dấm dứ ngoài ngõ như trêu ngươi. Nước dừng chân lại “chơi” mấy hôm. Ông trời “nhẹ tay” cho ngớt mấy ngày, thế là nước rút. Dù nước chưa vào sân nhưng rau trong vườn và lúa ngoài đồng đều thối rữa hết. Mưa lúc to, lúc nhỏ, dề dà cho đến cuối tháng mười. Nước từ trên thượng nguồn đổ xuống. Nước thủy triều dâng lên. Mấy đám lúa lúc trời nắng dợ thì đang non. Khi chín vàng thì bị ngập nước. Mọi người tiếc của lội xuống nước cắt vội vàng, đem về nhà cũng không có nắng mà phơi. Một số được hấp lên ăn ngay. Số còn lại đành nhìn chúng mọc mầm. Nửa đêm, nước ngập tận thành giường. Người này kêu người kia, người kia hối thúc người nọ dậy dọn dẹp. Đồ đạc nào có gì đâu. Mấy tạ cả khoai lẫn sắn; thóc lẫn nếp lẫn trấu. Lớn nhất là con trâu thì đã mang đi gửi trong rú đầu mùa mưa rồi. Còn lại mấy con gà, mấy con heo, con chó, con mèo và người. Mẹ lụi hụi kê cái cụi
Tải ảnh gốc
lên bàn ăn để ba bắt heo vào. Chợt nhớ ra bác gái đi nằm đẻ dưới bệnh viện thị xã chưa về, bác trai xuống nuôi. Nhà chỉ còn mấy anh chị con bác đang còn nhỏ với bà nội nằm liệt giường. Ba cởi quần dài bơi sang nhà bác. Đến nơi, bà nội đang run lẩy bẩy trên giường. Nước đã lút quá nửa người. Ba bắc thang rồi cõng bà trèo lên tra
Tải ảnh gốc
. Lúc về, nước ngập đến tận cổ. Mồm cắn đèn pin, ba lội xuống chuồng gà để bắt. Đến tận chuồng thì… ôi thôi. Nước đã cuốn trôi cả gà mẹ, gà con lẫn ổ trứng. Ba càu nhàu: - Có mấy con gà mà giữ không xong. - Mình tui, mần răng kịp. - Sắp Tết đến nơi, gà mô mà cúng. - Tết năm nay gà đắt hơn vàng đây. Mẹ thở dài. Quê tôi có tục lệ cúng giao thừa là phải có gà. Thiếu gì thì thiếu, chứ con gà trống mào đỏ thì không thể vắng được. Năm trước, dịch cúm gia cầm. Để bảo đảm vệ sinh an toàn, người ta bắt đốt bằng sạch mặc dù ở vùng tôi không có dịch. Lúc đó, dân quê tôi nuôi gà vịt là làm kinh tế. Mỗi nhà nuôi hàng trăm con gà, nhà nào ít cũng vài chục con. Đùng một cái nghe thông báo có dịch. Mấy ông cán bộ làm theo quy định, bắt đốt sạch. Vậy là giao thừa đó không cúng gà. Không biết do không cúng gà hay vì lý do nào khác mà năm tiếp đó mất mùa, dịch bệnh liên tục. Hết H5N1 đến trâu bò lở mồm long móng, đến lợn tai xanh. Dân khốn đốn. Mới mấy tháng nay ổn định trở lại, nuôi được vài con gà thì lũ cuốn trôi. Mẹ tiếc của khóc ời ời. Ba bực mình quát tháo. Cũng vì tiếc mà ba quát vậy thôi, chứ mẹ cũng trăm việc. Phải chất bếp, củi, xoong nồi, sắn khoai, lúa má lên chái. Không thì nước cuốn sạch chứ đừng nói chi gà. Thôi, của đi thay người. Đến sáng thì đê vỡ. Nước dâng cao tận mái nhà. Đàn ông được huy động đi đắp đê chống đập. Ba cũng vác mấy cọc tre, mấy bao tải lội ngược dòng xoáy đi đắp đập cứu dân. Dòng nước đục ngầu cuộn xiết, cuốn theo rác rưởi, củi gỗ, heo, gà, xoong nồi, lúa bao cũng có, lúa bó cũng có. Cứ tưởng của đi thay người, ai dè đang đóng cọc, thấy con gà trống trôi qua, ba lội ra vớt. Không may ra giữa dòng thì chuột rút, ba bị nước cuốn trôi. Bà nội vì khóc thương con, vì rét quá nên cũng… “đi” luôn. Mấy mẹ con tôi buồn bỏ ăn gần cả tháng. * * * - Vĩnh đi mời bác cả sang cúng cho mẹ chưa? - Dạ, rồi. Tôi dõng dạc. - Giỏi! Mai lì xì tờ hai ngàn mới. - Hoan hô! Tôi vỗ tay rồi n
